De anderhalvemetersamenleving sneuvelt: straks weer volle treinen, drukke winkelstraten en massa’s toeristen

De anderhalvemetersamenleving sneuvelt: straks weer volle treinen, drukke winkelstraten en massa’s toeristen

 

Door Hans van Tellingen (*)

 

De maatschappij moet weer open. Per direct. In de juiste balans. Zodat aan de ene kant de economie en het land weer kunnen functioneren. En dat aan de andere kant het virus onder controle komt. Het kan niet zo zijn dat het virus wint. En dat ons land aan de bedelstaf geraakt. En dat daarmee de gezondheid en de levensverwachting van de Nederlanders juist omlaag gaat in plaats van omhoog.

Zo eindigde ik een vorig blog (https://opiniez.com/2020/05/03/het-nieuwe-normaal-is-niet-normaal/hansvantellingen/) en zo begin ik nu. Sterker nog, in een ander recent blog heb ik deze alinea óók opgenomen (https://www.deondernemer.nl/corona/coronavirus/hans-van-tellingen-essentiele-beroep-ondernemer-coronatijd~2187667).

Anderhalve meter is ongrondwettelijk

Want het is helder. Een anderhalvemetersamenleving is niet normaal. Het druist in tegen de menselijke aard. Het druist in tegen alles waar ik in geloof. En waar de meeste mensen in geloven. Daarbij is een anderhalvemetersamenleving zelfs ongrondwettelijk, vindt ook de Raad van State, adviesorgaan van de regering en de hoogste rechtsprekende instantie (https://www.raadvanstate.nl/@121182/voorlichting-genomen-crisismaatregelen/). Ik citeer:  “De noodverordeningen kunnen geen basis bieden voor een verbod op samenkomsten in de strikte privésfeer”. En dat houdt in dat boetes -in combinatie met een strafblad- niet zullen standhouden in de rechtszaal. Want alhoewel ik niet geloof in kwaadaardige complotten van de overheid om ons op ‘Orwelliaanse’ wijze in het gareel te krijgen, is de angst in de maatschappij geslopen. Tot in de haarvaten van de bevolking zelfs. En dat leidt uiteindelijk wel, onbedoeld, tot Orwelliaanse effecten. Zoals het verbod op samenscholing (buitenshuis, maar ook binnenshuis, wat een aantasting van de grondrechten inhoudt) en – in feite – het verbod op demonstraties. Omdat dan de anderhalve meter afstand niet gegarandeerd kan worden.

Één miljoen ondernemers failliet?

Daarbij wordt de maatschappij dusdanig ontwricht dat er misschien wel 1 miljoen ondernemers op de fles gaan (https://nos.nl/artikel/2333224-bijna-helft-bedrijven-vreest-faillissement-bij-aanhouden-coronacrisis.html). En dat terwijl ondernemers aan het begin staan van de gehele keten in de economie. Zij (en hun medewerkers) betalen -via een ingewikkeld stelsel van belastingen en sociale premies- het loon van ambtenaren, NPO-presentatoren, hoogleraren, medici, verpleegkundigen, leraren en politici. En van vele anderen. De overheid kan niet functioneren zonder financiering van het bedrijfsleven en dus van de ondernemers. En dat geldt ook voor de gezondheidszorg. Zonder ondernemers bestaat er zelfs geen goede gezondheidszorg.

Totale ontwrichting

De gevolgen van de ontwrichting zijn al zichtbaar. Lege winkelstraten (al trekt het weer iets aan). Dichte horecavoorzieningen (al mogen deze per 1 juni deels open met een nogal onhoudbare anderhalve meter als basis). Geen evenementen en festivals meer. Een cultuursector die op zijn gat ligt. En van toerisme is al helemaal geen sprake meer. Laat staan van toeristische overlast. In de binnenstad van Amsterdam kun je een kanon afschieten.

De eerste faillissementen zijn inmiddels daar. En vele werknemers worden ontslagen. En de economie krimpt dit tweede kwartaal met nog nooit vertoonde percentages. Uiteraard is het percentage nog niet bekend. Maar het is geen raketwetenschap om dat te kunnen voorspellen.

En was dat wel nodig?

Dat is maar de vraag. Deze Israëlische wetenschapper en Nobelprijswinnaar betoogt dat het nut van een lockdown twijfelachtig is (https://townhall.com/columnists/marinamedvin/2020/04/15/israeli-professor-shows-virus-follows-fixed-pattern-n2566915). Overal toont het virus namelijk hetzelfde patroon na de eerste besmetting: eerst langzame verspreiding, dan een exponentiële versnelling en daarna een afvlakking. Met af en toe nog een lichte opflakkering. Ook hij betwijfelt of een ‘lockdown’ wel zin heeft (gehad). Ook zonder lockdown zou het virus zich op dezelfde wijze hebben ontwikkeld. Een tweede golf is uiterst onwaarschijnlijk. En als deze toch komt, moeten we dat virus isoleren op de plekken waar er een lokale uitbraak is. En moet niet het hele land opnieuw op slot gegooid worden.

Maar goed, die lockdown heeft dus wél plaatsgevonden en daar moeten we nu echt vanaf. En dat gaat veel te langzaam. Terwijl veel voorzieningen al volledig ‘open’ kunnen. Zo heeft Maurice de Hond inmiddels reeds veel blogs (https://www.maurice.nl/2020/05/27/waarom-ik-boos-ben/) geschreven waarin hij buitenlands, uiterst gedegen, onderzoek aanhaalt en becommentarieert. Conclusie: eigenlijk moet je alleen uitkijken in slecht geventileerde binnenruimten in combinatie met een lage luchtvochtigheid. Dat verklaart de ‘super spreads’ tijdens kerkdiensten, in slachthuizen en ook in verpleegtehuizen. Zijn boodschap: ga juist de deur uit. Want buiten kun je het virus eigenlijk niet oplopen. #GaDeDeurUit is dan ook de hashtag die we trending zouden moeten maken op Twitter.

Duitse topviroloog die af wil van de anderhalve meter

Maar goed, dat is Maurice. Een geograaf. Net als ondergetekende, overigens. Een geograaf is per definitie geïnteresseerd in verspreidingseffecten. Dus ook in de verspreiding van een virus. Maar Maurice is geen viroloog. Klopt. Maar dat betekent niet dat zijn analyses geen hout snijden. Integendeel. Dat doen ze juist wel. Zijn bevindingen worden immers ook gedeeld door deze topadviseur en topviroloog van Angela Merkel (https://www.dvhn.nl/extra/Duitse-topviroloog-Luchten-van-ruimtes-nog-belangrijker-dan-handen-wassen-25696036.html).  Zijn kernboodschap: “Om virusverspreiding te voorkomen moeten ruimtes voldoende geventileerd worden. Om het simpel te zeggen: als er een virus in de kamerlucht zit, dan moet deze lucht natuurlijk worden verplaatst en verwijderd. Dat betekent dat je het raam opent, een grote ventilator plaatst die lucht naar buiten plaatst en dat je de deur openzet.”. Echt mensen, zo simpel is het soms.

Ik acht het zeer waarschijnlijk dat Duitsland dan ook die anderhalve meter gaat afschaffen. Over een paar weken al. En dan volgen wij ook als Nederland. RIVM -en in het kielzog onze regering- lopen steeds achter de nieuwste feiten aan. Geen complot. Maar wel schadelijk voor onze samenleving. Want dat heeft tot meer doden in bijvoorbeeld verpleeghuizen geleid. En tot onnodige -gigantische- economische schade. Het feit dat een beroep wordt gedaan op het moreel appél (gezondheid boven alles, daarna pas de economie) werkt dus niet meer. En de gevolgen op de volksgezondheid op het vastlopen van de economie zijn ook niet te overzien.

Dus daarom voorspel ik u het volgende

De lockdown wordt de komende weken en maanden grotendeels opgeheven. Binnen een jaar wordt er weer geklaagd over te volle treinen. Binnen twee jaar wordt er weer geklaagd over te veel toeristen in Amsterdam. Stenen winkels en horeca gaan weer bloeien. En meer dan de afgelopen jaren. En de anderhalvemetersamenleving (in ieder geval buiten) wordt ook afgeschaft. Binnen nu en een paar maanden zelfs.

Mensen die de lockdown willen voortzetten en de anderhalve meter als normaal zien en daarbij het argument gebruiken dat ‘risicogroepen’ geen risico mogen lopen, dienen te beseffen dat risicogroepen alleen beschermd kunnen worden als mensen terugkeren naar ‘normaal’ en weer geld gaan verdienen. Daarbij zijn die risicogroepen, met name in de verpleegtehuizen, juist niet goed beschermd geweest. En is de boodschap aan de risicogroepen juist dat ze zo veel mogelijk naar buiten moeten. Want daar is het dus wél veilig.

Stop met de boetes en de strafbladen

En waarde handhavers: stop met boetes uitdelen aan mensen die op het strand naast elkaar zitten. Of samen op een zeilboot. Of op een kleedje in het park. Stop al helemaal met dat strafblad bij een geconstateerde ‘overtreding’. Want dan begeef je je wel op onwenselijke ’1984-paden’. Zo’n voorzitter van het Veiligheidsberaad als de heer Bruls zal ook minder hoog van de toren kunnen blazen. Mijn devies. Want mensen moeten juist gestimuleerd worden om zo weinig mogelijk binnen te zitten. Ze dienen zich juist zo veel mogelijk buiten te begeven.

En komen mijn voorspellingen uit?

Nou ja, nooit helemaal natuurlijk. Dat is ook de ‘makke’ van voorspellingen verrichten. Het wordt altijd anders. Maar ik verwacht wel dat mijn voorspellingen grotendeels uitkomen. En kijk dan even niet naar de precies door mij geformuleerde tijdsaanduidingen. Het kan later zijn, maar het kan ook zeker nog eerder zijn. We zullen zien. Maar dat die anderhalvemetersamenleving snel zal verdwijnen is nogal helder.

En de gevolgen? Laten we hopen dat de enorme economische schade snel wordt gevolgd door een snel herstel. Laten we hopen dat die ‘V-dip’ (enorme teruggang, maar snel herstel) toch nog uitkomt. Of dat de ‘U-dip’ (enorme teruggang, maar een herstel dat veel langer duurt), maar een klein U-tje betreft. Dat virus vlakt af. Een tweede golf is onwaarschijnlijk. Nee, ook in Zuid-Korea is daar geen sprake van als in een nachtclub er een paar mensen besmet zijn.

En als er ergens een kleine opflakkering plaatsvindt? Isoleren die plek. Maar doe niet aan een complete lockdown. Dat hebben we ervan geleerd. Dat dat rampzaliger uitpakt dan het virus zelf.

Stop de mens niet in een dwangbuis

En verder? De mens laat zich niet in een dwangbuis manoeuvreren. De mens wil weer werken. Mensen ontmoeten. Nuttige dingen verrichten. De mens wil dan ook het OV weer in. De mens wil consumeren. In de echte fysieke ruimte (https://www.elsevierweekblad.nl/opinie/opinie/2019/06/waarom-stenen-winkels-winnen-en-webwinkels-verliezen-694039/). De mens gaat dus weer de winkelstraat in. En gaat het restaurant en het café weer opzoeken. De mens is een sociaal dier. En wil de wereld verkennen. Dus ja: ook Amsterdam zal weer volstromen met toeristen over niet al te lange tijd. Of je dat nu leuk vindt of niet. Het gaat wél gebeuren.

 

___________________________________________

*)       Hans van Tellingen is Geograaf en Regioloog en is directeur/eigenaar van winkelcentrumonderzoeker Strabo bv. Hij is hoofdauteur van ‘Waarom Stenen Winkels Winnen’. Meer info over dit boek: https://www.hansvantellingen.nl/waaromstenenwinkelswinnen.