Pleidooi voor een Minister voor Retail en MKB

Kalverstraat Amsterdam, 2021, eigen foto

Pleidooi voor een Minister voor Retail en MKB

Ja, er moet een minister voor retail komen. Die oog heeft voor de noden van de retailers. En dan niet alleen die van de grote retailketens, maar vooral ook die van de zelfstandige winkeliers. En neem dan de horeca en ook de evenementenindustrie mee als taakgebied van zo’n minister. Want er is geen wezenlijk verschil tussen retail, horeca en de wereld van de festivals. Consumentenaankopen draaien om die leuke plek waar mensen samen komen. Daar gaan mensen hun voedsel en drank nuttigen, daar gaan zij hun producten kopen.

Minder barrières, de ondernemer vult namelijk de schatkist

Maar dan moet het die retail-, horeca- en festivalondernemer niet te moeilijk worden gemaakt door onze overheid. Die de ondernemes steeds verder opzadelt met torenhoge belastingen, verplichte verhogingen van het minimumloon, hogere vennootschapsbelasting, reclamebelasting, precariobelasting en torenhoge energiebelastingen. Neen, die ondernemer moet juist gewaardeerd worden. Als grootste werkverschaffer. Als degene die de grootste bijdrage levert aan de schatkist.

Creatie gedijt alleen bij een beetje chaos

De ondernemer moet niet met teveel barrières te maken krijgen. Dat belet de creativiteit. Want juist deze creativiteit, die voornamelijk ontstaat als de regelgeving niet is dichtgetimmerd, die de ondernemer verder brengt. Creatie gedijt alleen (in positieve zin) als er sprake is van een beetje chaos. Daaruit ontstaan de beste ideeën.

MKB’ers zorgen voor een vrije samenleving

En niet alleen die ondernemer is gediend met meer omzet en winst. Nee, ook de werknemers varen er wel bij. En de schatkist doet ook goede zaken. Ondernemers staan aan de basis van de vrije samenleving. Staan aan de basis van democratie. Staan aan de basis van levensgeluk, vrijheid en harmonie in de samenleving.

MKB'ers zorgen voor een levendige binnenstad

En terug naar die retail,- horeca- en evenementenbusiness: een levendige binnenstad of een levendige dorpskern bestaat alleen bij de gratie van gezellige winkels, restaurants, lunchrooms en cafés. Als deze er zijn, fungeert zo’n centrum als gemeenschapscentrum. Als ontmoetingsplaats. Als plek waar verbinding tussen mensen tot stand komt. En dat is hoognodig. Zeker na bijna drie jaar van ‘beperkende maatregelen’ is dat van groot belang.

Maar die gemeenschapszin was al veel langer aan het verdwijnen. Clubs en verenigingen hebben het moeilijk. Kerkgenootschappen kennen steeds minder aanloop. Een supermarkt, een winkel, een winkelcentrum, een winkelgebied, een café, een restaurant en een festival fungeren steeds meer als ontmoetingsplek. Als locatie waar mensen nog echt contact met elkaar hebben. Als plek waar verbinding wordt gecreëerd. Als een destinatie die de samenleving cohesie geeft. Als plaats waar men elkaar leert kennen. De wereld is echt niet zo zwartwit als (bijvoorbeeld) Twitter. Nuances, vriendschappen en vreedzame discussies zijn gewoon nog steeds mogelijk. En zo’n ontmoetingsplek fungeert als aanjager daarvan. Van wezenlijk belang dus. Voor ons allemaal. Een Minister voor Retail en MKB heeft dus een taak die het eigen werkveld ruim ontstijgt. En dat werkveld is al zeer ruim. Bijna een miljoen mensen werkt (alleen al) in de retail. En tweederde van de beroepsbevolking werkt bij een MKB-bedrijf. Niets is essentiëler dan het MKB.

Wat moet zo’n minister doen?

De mogelijkheden zijn legio. Het kan gaan om scholing, financieringen (in samenspraak met banken), vergunningen, het opheffen van allerlei belemmeringen. En het werkveld is breder dan alleen retail, want ook de daaraan gelieerde branches als evenementen en horeca verdienen veel aandacht. En dat geldt natuurlijk voor élke MKB ‘er, alhoewel de MKB’er die zich manifesteert in de fysieke ruimte (en daardoor een maatschappelijke noodzaak betreft) als eerste steun verdient.

Zo zou deze minister een gelijk speelveld voor stenen winkels en webwinkels kunnen bewerkstelligen. Webwinkels hebben veel minder te maken met barrières en betalen ook minder belasting.

De minister zou ook lagere belastingen voor winkels en MKB kunnen realiseren. Want tegen multinationale bedrijven valt alleen op te boksen als de overheid een partner wordt en veel minder een belemmering vormt.

De minister zou thuisbezorging kunnen afremmen. Want dat archaïsche verdienmodel van ‘bezorgen aan de deur’ verdween ergens in de jaren 60 en 70, maar heeft door de komst van  webwinkelbranche een terugkeer bewerkstelligd. Veel van de webwinkels maken geen winst. En dus stroomt de winstbelasting bij de overheid zelf ook niet naar binnen.

Thuisbezorging leidt namelijk tot vervuiling en verstopping van de stad door de bestelbusjes, het verbranden van retour gezonden kleding, weinig respect voor de arbeidsrechten van werknemers, bezorgschaamte, gevaarlijke verkeerssituaties, gigantische vervuiling door de verpakkingsmaterialen, et cetera.

Logisch daarom, wat mij betreft, dat de Minister van Retail en MKB voor de stenen winkeliers (en horeca-uitbaters en anderen die zich in de fysieke ruimte begeven) belastingvoordelen gaat creëren. Zoals minder precariobelasting (in samenspraak met gemeenten) en minder BTW. Zodat kopen in de stenen winkels goedkoper wordt. Daarbij is het verlagen (of opheffen) van de parkeertarieven (ook in samenspraak met gemeenten) een goede zet. Want dat leidt tot 14 procent extra bezoekers en 20 procent extra winkelomzet. Ook is het verlagen van de loonbelasting voor werknemers die in de stenen winkel werken een uitstekend idee. Want dan houden deze werknemers meer geld over voor hun eigen uitgaven én kunnen ook de huidige personeelstekorten minder nijpend worden.

En de huidige extreem hoge energiekosten? Veel beter dan subsidieverstrekking is het tijdelijk afschaffen van de energiebelasting. Omdat belasting op belasting wordt gestapeld en de energiebelasting een percentage is van de energiekosten, profiteert de overheid op dit moment van de ellende van de retailers en overige MKB’ers. Er gaan veel MKB’ers volstrekt onnodig stuk door de torenhoge energieprijzen. Ik ken bakkers die van € 2.000,-- naar € 12.000,-- aan maandelijkse energiekosten gaan. Dat is gewoonweg niet te doen.

Daarom: een Minister voor Retail en MKB

Een Minister voor Retail en MKB heeft dus een taak die het eigen werkveld ruim ontstijgt. Ondernemers zorgen voor een samenleving die vitaal is. En ja, dat betreft dan met name de ondernemers die zich manifesteren in de fysieke ruimte. Zoals winkeliers, horeca-ondernemers en evenement- en festivalbedrijven. De geestelijke gezondheid van de inwoners van Nederland vaart er wel bij. Net als de schatkist van de overheid zelf. Die beter gevuld zal zijn.

_________________

*)         Hans van Tellingen is geograaf en is directeur/eigenaar van winkelcentrumonderzoeker Strabo bv. Hij is hoofdauteur van ‘Waarom Stenen Winkels Winnen’. Meer info over dit boek: https://strabo.nl/waarom-stenen-winkels-winnen. Hans werkt nu, met wederom mede-auteurs, aan een nieuw boek: ‘Stenen Winkels, Terug Van Nooit Weggeweest/ Retail Is Mensenwerk’. Dit blog zal ook in het boek terugkomen.

**)       Dit blog is eerder verschenen op de site van EW/Elsevier op 17 december 2022.