Pleidooi voor een gelijk speelveld voor stenen winkels en webwinkels

Bijenkorf Amsterdam, december 2022, eigen foto

Pleidooi voor een gelijk speelveld voor stenen winkels en webwinkels

Minder lasten voor stenen winkels, meer lasten voor webwinkels 

 

Dit is een oproep voor een gelijk speelveld voor stenen winkels en webwinkels. Dat houdt in: minder lasten voor stenen winkels en meer lasten voor webwinkels. Ik heb er al eerder over geschreven. Maar nu komt er ook steun uit de politiek. De ChristenUnie vindt namelijk dat er een einde moet komen aan de bezorggekte. Hun voorstel is dat er voor elke bestelling een vast bedrag wordt afgedragen én dat er een percentage geldt van de waarde van de bestelling. Maar niet alleen in Den Haag wordt zo gedacht. Ook retailers zélf zien in dat het systeem van thuisbezorging en frequente retourzendingen bij de webbestellingen op de schop moet. Zo denkt H&M bij onlinebestellingen na over het in rekening brengen van retourkosten.

Waarom een gelijk speelveld?

Gratis bezorging en gratis retourzendingen bestaan eigenlijk niet. Iemand moet de rekening betalen. Vaak is dat de webwinkel zelf. Waardoor winst maken eigenlijk niet meer mogelijk is. Met alle gevolgen van dien. Want omzet in de webwinkel kan ten koste gaan van de omzet van de stenen winkel. En een verlieslatende webwinkel hoeft ook geen winstbelasting te betalen. Zodat de schatkist niet gevuld raakt. Daarom is het niet meer dan logisch om thuisbezorging en retourzendingen te belasten. De webwinkel kan zelf bezorgkosten in rekening brengen. En de overheid kan een belasting overwegen. Een bezorgbelasting. Waarvan de opbrengst gebruikt moet worden om de echte winkels, de stenen winkels, te ontlasten. Zodat zij juist (veel) minder belasting hoeven te betalen. Zoals minder precariobelasting. Ook kan het BTW-tarief verlaagd worden. Zodat kopen in de stenen winkels goedkoper wordt. Daarbij is het verlagen (of opheffen) van de parkeertarieven een goede zet. Want dat leidt tot 14% extra bezoekers en 20% extra winkelomzet. En verder is het verlagen van de loonbelasting voor werknemers die in de stenen winkel werken een uitstekend idee. Want dan houden deze werknemers meer geld over voor hun eigen uitgaven én kunnen ook de huidige personeelstekorten minder nijpend worden.

Twee vliegen in een klap

Zo sla je twee vliegen in een klap. Minder ongewenste effecten van webwinkels en thuisbezorgen. En meer gewenste effecten die ten goede komen aan de stenen winkelier. En dus aan de binnenstad. En de (steeds multifunctioneler worden) winkelcentra. Want binnensteden en winkelcentra zijn dé plekken waar mensen samenkomen. Het fundament van de samenhang in onze maatschappij bevindt zich hier.

Ja, u leest het dus goed. Ik wil méér belasting voor webwinkels. Vreemde uitspraak voor iemand die bekend staat als klassiek liberaal. En toch past het in mijn straatje. En ook in dat van u. Want als de echte winkeliers, de stenen winkeliers (de ware ondernemers), juist veel minder belasting hoeven te betalen, dan sta ik juist wél achter een dergelijk plan.

Webshops en thuisbezorging: een achterhaalde en verliesgevende combinatie

Dat schreef ik in een vorig blog. ‘Online’ lijkt een bedreiging voor de fysieke winkelier. Maar is dat meestal niet. Ik pleit dan ook voor: ‘Buy online, pick up in store’. Prima om op het internet te bestellen en aan te kopen. Maar haal het product op in de winkel. Lok de klanten daarnaartoe met een cadeautje en gratis parkeren. Maar verleid de klant dan in de winkel tot een lange kassabon. Tot de aankoop van meer dan één product.

Thuisbezorging is iets van de vorige eeuw. Teruggrijpen op thuisbezorging is zo ontzettend 1954. Maar ook met een leuke bestelapp op je telefoon blijft thuisbezorging, en al helemaal in combinatie met retourzendingen, verlieslatend.

De ellende die de webwinkel veroorzaakt

In hetzelfde blog werd ook de ellende beschreven die een webshop met zich meebrengt. Zoals vervuiling en verstopping van de stad door de bestelbusjes, verbranden van retour gezonden kleding, weinig respect voor de arbeidsrechten van werknemers, bezorgschaamte, gevaarlijke verkeerssituaties, gigantische vervuiling door de verpakkingsmaterialen, et cetera.

Nogal oneerlijk omdat fysieke winkeliers zelfs verplicht geld in rekening moeten brengen voor een simpel tasje. En omdat zij precariobelasting dienen te betalen. En dat terwijl de stenen winkels zorgen voor sfeer in de stad. Zij dienen als ontmoetingsplaats. Maar zij zijn tevens de sponsor van de voetbalclub, hockeyclub en vele andere verenigingen. Stenen winkels zorgen voor samenhang in de maatschappij. Vormen het fundament van de samenleving.

Bezorgbelasting

Want de Bol.coms van deze wereld profiteren alleen maar van de infrastructuur die door de burger (door middel van parkeertarieven) en door de winkelier (precariobelasting) in feite is betaald.

Terwijl, het is in het voorgaande betoogd, de webwinkel juist niet bijdraagt aan de maatschappij. Maar deze schade berokkent. Is het niet zo dat in zo’n geval onwenselijk gedrag belast dient te worden? Ik vind van wel. Vaak geldt voor de overheid het adagium: ‘de vervuiler betaalt’. En waarom geldt dat dan niet voor een echt grote vervuiler als de webwinkel?

Breng daarom per bestelling € 15,-- in rekening. Als bezorgkosten. Dit bedrag representeert de echte waarde die een bezorging met zich meebrengt. Beboet ook de busjes die zich schuldig maken aan asociaal rijgedrag. En aan asociaal parkeren op de stoep. De spelende kinderen in uw buurt zullen de overheid dankbaar zijn. Want de bezorger wordt vaak over het hoofd gezien door de parkeerwachters. Maar de klant die in een winkelgebied een minuut te lang parkeert, krijgt meteen een forse boete.

Gratis parkeren

Begin daarnaast als overheid met het grootschalig invoeren van (deels) gratis parkeren. In ieder geval de eerste twee (liever drie) uur. Handhaaf dat met een blauwe zone. Autobezoek, parkeren en winkelomzet zijn nog steeds intens gecorreleerd. Omdat autobezoekers veel meer besteden dan mensen die op de fiets of met het OV of lopend komen. Ook levert gratis parkeren veel extra bezoekers en extra winkelomzet op.

Ontlast de winkelier met minder belastingen

Maar laat de winkelier, de echte stenen winkelondernemer, überhaupt minder belasting betalen. Bijvoorbeeld minder (of: geen) precariobelasting. Voer verder een verlaging in van het BTW-tarief voor producten die in de stenen winkel verkocht worden. En hef minder loonbelasting voor werknemers in de stenen winkel. Ook minder vennootschapsbelasting zou een goede maatregel zijn. En een extra belastingaftrekpost als de winkelier de hockeyclub of voetbalclub (of wat of wie dan ook) sponsort. Ik zie alleen maar winstpunten.

Al zijn er altijd uitzonderingen

Als het gaat om medicijnen -en desnoods ook de boodschappen- bezorgen aan ouden van dagen (en/of mensen met een handicap) dan moet dat natuurlijk gratis blijven. Logisch. En zo zijn er wel meer ‘goede zaken’ (zonder commercieel belang) te bedenken waarvoor geen bezorgkosten moeten gelden. 

En als iets niet op voorraad in de winkel is wat de klant besteld heeft? Dan ontstaat er een interessante situatie. Ik pleit al jaren in dat soort gevallen voor ‘gratis afhalen in de winkel’. Het liefste met een cadeautje erbij om de klant te bewegen om naar de winkel te komen. Eenmaal in de winkel kan dat zomaar leiden tot meer aankopen. Oftewel een lange kassabon.

Gelijk speelveld

Bouw de oneerlijkheid en de bevoordeling van webwinkels om tot op zijn minst een gelijk speelveld voor de echte winkelier. Of beter: tot juist meer voordelen voor de echte winkelier. Want we geven allemaal om de binnenstad. We geven allemaal om het dorpscentrum. En we geven allemaal om goede winkelcentra. De plekken waar mensen graag samenkomen. Het kan best zijn dat de binnenstad om meer draait dan alleen winkels, helemaal waar. Maar zonder winkels, zonder verdiensten, is de binnenstad ten dode opgeschreven. Een onwenselijke situatie. Belast datgene wat onwenselijk is (webwinkels) en ontlast datgene wat wel wenselijk is (de stenen winkels). De maatschappij wordt er beter van. Voor ons allemaal.

_____________________________________________

*)         Hans van Tellingen is geograaf en is directeur/eigenaar van winkelcentrumonderzoeker Strabo bv. Hij is hoofdauteur van ‘Waarom Stenen Winkels Winnen’. Meer info over dit boek: https://strabo.nl/waarom-stenen-winkels-winnen. Hans werkt nu, met wederom mede-auteurs, aan een nieuw boek: ‘Stenen Winkels, Terug Van Nooit Weggeweest.’ Dit blog zal ook in het boek terugkomen als het tweede hoofdstuk, het betreft een volledig gereviseerde versie van een eerder blog op EW (net vóór de lockdowns) en is volledig ‘up to date’ gemaakt voor de post covidperiode.

**)       Dit blog is eerder verschenen op de site van EW/Elsevier op 14 oktober 2022.