Mensen willen met spoed weer winkelen en uitgaan. Hoe retail en horeca snel herstellen

Eigen foto: Lijnbaan Rotterdam, april 2019

Mensen willen met spoed weer winkelen en uitgaan. Hoe retail en horeca snel herstellen

 

 

Door Hans van Tellingen *)

 

Dit blog is ook verschenen op de site van De Ondernemer op 18 februari jl.

 

De Nederlander mist de stenen winkel. De Nederlander mist de horeca. De Nederlander gaat na de lockdown dan ook in grote getale weer terug naar de winkel, het restaurant en de kroeg. De meeste onder hen onvoorwaardelijk. Al zijn er ook mensen die zeggen dat ze grote groepen voorlopig nog mijden. Maar hoe krijgen wij de winkels, de winkelgebieden en de horeca weer aan de praat? Veilig? En snel? Zodat winkel- en uitgaansgebieden weer gaan floreren? In dit blog komt dit aan de orde. Noem het een plan. Een plan dat bij wijze van spreken morgen al kan ingaan.

Dol op winkelen en uitgaan

Want mensen snakken naar de winkelstraat. Mensen willen ook dolgraag weer uitgaan. Eigenlijk hunkeren mensen ernaar om elkaar weer te ontmoeten. Want dat is wat de meeste mensen nu eenmaal drijft: het intermenselijk contact. Zelfs de grootste chagrijn mist andere mensen. En zelfs de grootste lockdownfanaticus zal opbloeien als hij of zij weer andere mensen ziet. En is het niet zo dat winkelstraat of horeca dan een perfecte ontmoetingsplaats biedt? Als plek voor herstel van menselijk contact? Zodat deze plek zelf ook weer herstelt? En dat in het kielzog daarvan ook de gehele samenleving herstelt? En we niet meer zo spastisch met grote bogen om elkaar heenlopen?

Onderzoek Strabo en Factsnapp

Begin februari heeft winkelcentrumonderzoeker Strabo bv (gespecialiseerd in onderzoek naar consumentengedrag) in samenwerking met Factsnapp (onderdeel van Kien/Panelwizard) een representatief onderzoek onder de Nederlandse bevolking uitgevoerd omtrent de invloed van de coronamaatregelen op hun winkelgedrag, hun bezoek aan de horeca en in hoeverre men winkels en horeca mist. Dat vormt de basis voor dit artikel. U kunt deze link aanklikken voor een volledig overzicht van de resultaten. Hierna volgt de analyse.

1. Mensen shoppen nu meer online

Dat is natuurlijk ook logisch. Als niet-essentiële winkels (ik vind deze winkels overigens óók essentieel) dicht zijn, is er geen andere optie. Twee derde van de mensen shopt dan ook vaker online sinds maart 2020. Opvallend is dus echter dat een derde niet vaker online shopt, ondanks de gesloten winkels. Met name 60-plussers, bijna de helft, zeggen niet vaker online te shoppen dan voor maart 2020.

2. Blij van online winkelen

Twee derde van de mensen wordt blij van online winkelen. Ook dat is logisch. Voor de ‘niet voedsel gerelateerde producten’ is dit op dit moment ook de enige mogelijkheid. Er is geen significant verschil tussen mannen en vrouwen.

3. Blij van winkelen in de winkelstraat

60% van de mensen wordt normaliter ‘blij van winkelen in de winkelstraat’. Bij vrouwen bedraagt dat percentage bijna 70%. En bij mannen is het iets meer dan 50%. Vrouwen houden gemiddeld meer van winkelen dan mannen. Ook dat wisten wij al. In dit stuk is het ook al eens uitgebreid behandeld.

4. Winkelen (voor het plezier) wordt zwaar gemist

Opvallend is dat het winkelen (voor het ‘plezier’) nog meer wordt gemist dan dat mensen ‘blij worden’ van winkelen, zoals benoemd onder het vorige onderwerp. Kennelijk mist men het winkelen nog meer dan dat men zelf voor mogelijk heeft gehouden. Bijna 70% mist dan ook winkelen voor het plezier. Overigens significant door meer vrouwen dan mannen. Conclusie: als je kúnt winkelen, mis je het winkelen niet zo. Maar als je niet kunt winkelen, dan mis je het ook opeens meer..

5. Bezoek aan de horeca wordt nóg meer gemist

De horeca wordt zelfs nog iets meer gemist dan het winkelen. Maar liefst driekwart van de mensen mist het bezoek daaraan. Feit is dat de horeca al sinds half oktober is gesloten is en dat zal de hunkering naar de horeca nog verder versterken. Overigens is er ook hier een verschil tussen mannen en vrouwen. Maar liefst bijna 80% van de mannen mist de horeca. Bij vrouwen bedraagt dit percentage 70%.

6. Vooral jongeren snakken naar de (stenen) winkel en horeca

Jongeren missen de winkels en de horeca nog meer dan ouderen. Met name het ‘zien’ van producten en de beleving bij het shoppen wordt gemist én het menselijk contact (‘op pad met mijn dochter’). Bij de horeca draait het met name om het missen van menselijk contact. Zoals praten, dansen, knuffelen en met vrienden eten en drinken.

Wat wel vaker is geconcludeerd in eerder onderzoek van Strabo, is dat jongeren wel degelijk graag ‘fysiek winkelen’. Dat blijkt ook uit dit nieuwe onderzoek. Veel jongeren missen de (stenen) winkels in sterke mate. Een winkelgebied is vaak dé plek voor veel sociale activiteiten én de plek om -hoe kan het ook anders- aankopen te verrichten.

7. Mensen pakken het oude patroon van winkelen weer op

Een meerderheid van bijna 60% gaat na de lockdown weer het oude winkelpatroon oppakken. Opvallend is dat meer mannen dat zeggen dan vrouwen, terwijl de vrouwelijke populatie van origine meer winkelfan is dan de mannelijke populatie. Vrouwen zijn voorzichtiger dan mannen als het gaat om naleven van coronamaatregelen. Het is dan ook zaak om de mensen die zeggen ‘selectiever te gaan winkelen’ (circa 30% van de mannen en 45% van de vrouwen) weer meer vertrouwen te geven dat veilig winkelen kan. Straks nog meer daarover.

8. Mensen mét een baan zijn vaker tegen de coronamaatregelen

Ten tijde van ons onderzoek was driekwart van de Nederlanders vóór de coronamaatregelen, sommigen willen zelfs strengere maatregelen. 25% (ten tijde van ons onderzoek, begin februari) is tegen de lockdown (en avondklok). Als mensen ’zonder baan’ eruit gefilterd worden, neemt het aantal tegenstanders echter toe, dan is ongeveer een derde tegen de lockdown/avondklok. Als aan de mensen wordt gevraagd of zij nog steeds vóór de coronamaatregelen zijn als zij mogelijk hun baan verliezen, zijn er significant méér mensen tegen de maatregelen. Als mensen hun baan gaan verliezen door coronamaatregelen verandert men vaker van voorstander in tegenstander van de coronamaatregelen.

En nu?

Naar mijn mening kunnen winkels gewoon open, net als de horeca. Dat schreef ik twee weken terug al. Zoals ook eigenlijk alles open kan. Zoals begin januari al beschreven. Het zogenaamde ‘endemic equilibrium’ is nabij (volgens de epidemiologen van The Great Barrington Declaration), nu overal ter wereld het aantal besmettingen fors terugloopt. Met andere woorden: het is steeds veiliger in de (winkel)straat, ook zonder ’beperkende maatregelen’. Waarbij het ook helder is dat lockdowns überhaupt geen positieve effecten hebben.

Hoe dan? In februari en maart open, maar nog voorzichtig?

Maar om het vertrouwen te winnen van ook de groep mensen dat er nog heel ’voorzichtig’ instaat (zo’n 40%), is het zaak om de eerste maand voor die mensen de winkel en horeca ‘coronaproof’ te houden. Sowieso door de ruimten goed te ventileren (hetzij met raampjes open, hetzij met luchtfilters), nog niet al te veel mensen binnen te laten en enige afstand te houden. En voor de echt voorzichtige mensen? Dan biedt winkelen op afspraak een oplossing, desnoods buiten de reguliere openingstijden om. Langere openingstijden zorgen voor spreiding van bezoek en dat is veiliger.

En wie betaalt dat?

Ik denk toch de overheid. Deze heeft namelijk ondernemers het ondernemen ontzegt voor een fors aantal maanden. Dan is het helder dat de overheid ook de kosten draagt om de ondernemers weer ondernemers te laten zijn. Dat geldt natuurlijk ook voor de gemiste omzet (zodat de ondernemer zelf ook achterstallig loon kan overmaken naar zichzelf), een betere voorraadvergoeding en volledige schadeloosstelling van de loonkosten van het personeel. Als jou als ondernemer het ondernemen belet wordt is dat geen ondernemersrisico, maar is dat verwijtbaar handelen dat voor 100% gerepareerd dient te worden. Want hoe is de overheid ooit aan inkosten gekomen? Juist: door ondernemers belasting te laten betalen. Het is tijd dat de ondernemers dat geld terug gaan krijgen.

En verder: een solidariteitsfonds is ook een goed idee. In november schreef ik er al over. Maar het dringt nu ook door tot de grote massa. Laat de retailbedrijven (de webwinkels en supermarkten) die geprofiteerd hebben een bedrag overmaken naar de stenen winkels en horeca die gedwongen gesloten moesten blijven. Want alleen dan doen we het ‘samen’.  

Vanaf april weer 100% normaal open?

En daarna? Als wij in februari en maart de winkels en horeca nog ‘voorzichtig’ geopend hebben, kunnen deze vanaf april gewoon weer open op reguliere wijze. Mensen snakken naar het oude normaal.

Consumeer!

Open dus de winkels. Open ook de horeca (en eigenlijk: open gewoon alles). Want van consumeren worden de meeste mensen blij. En de ondernemer vaart er wel bij. En de hele maatschappij profiteert ervan. Vier het leven. Vier het bestaan. En dat kan alleen als het kabinet besluit de winkels en horeca weer volledig te openen. Wachten op 2 maart duurt te lang. Ik stel dan ook voor dat de ondernemers allemaal weer volledig open mogen op 22 februari. Deelt u dit streven?

 

______________________________________________

*)       Hans van Tellingen is sociaal-geograaf en regioloog en is directeur/eigenaar van winkelcentrumonderzoeker Strabo bv. Hij is hoofdauteur van ‘Waarom Stenen Winkels Winnen’. Als sociaal wetenschapper is Hans tevens een dossiervreter en een fanatiek waarnemer van maatschappelijke, economische en politieke ontwikkelingen. Hans publiceert vrijwel wekelijks artikelen in EW (Elsevier Weekblad), De Ondernemer, Retailtrends, Emerce, Stadszaken, OpinieZ en anderen.