Steun de ondernemer en red de maatschappij COVID is géén ondernemersrisico

(Eigen foto: Mercado de San Miguel, oktober 2018, Madrid)

 

Dit artikel is in een eerste versie verschenen in EW Magazine (Elsevier) en in een fors aangepaste en uitgebreide versie in De Ondernemer.

 

Steun de ondernemer en red de maatschappij

COVID is géén ondernemersrisico

 

Door Hans van Tellingen *)

Veel Nederlanders vinden het een goed plan als de lockdown wordt verlengd. Dat blijkt uit onder andere dit onderzoek van I&O. Geen wonder dat het kabinet zich gesterkt voelt om de huidige lockdown te verlengen. En, nog erger, te ‘verstrengen’. Want op de 20^e zal waarschijnlijk worden aangekondigd dat er een avondklok komt. Dystopische toestanden maken zich meester van onze samenleving. Het is tamelijk huiveringwekkend.

En los daarvan: sowieso gaan veel ondernemers de komende tijd het schip in door het coronabeleid. Dat is een drama. Maar niet alleen voor de ondernemers. Want ook hun personeel komt op straat te staan bij een faillissement. En dat gaat dan ook weer ten koste van de overheid en samenleving. Want de overheid zal veel belastinginkomsten mislopen door deze faillissementen. Terwijl de werkloosheidsuitkeringen juist tot meer uitgaven gaan leiden. Dat wordt een onmogelijke spagaat. Want de overheid, en dus de maatschappij, leeft van die belastinginkomsten. En zonder deze gaat de hele maatschappij failliet. En is er ook geen geld meer voor de gezondheidszorg. En overlijden er dus nog meer mensen.

Zijn de mensen juist niet voor meer versoepelingen?

Zelf ben ik marktonderzoeker, gespecialiseerd in de retail. Met ons bedrijf brengen wij consumentengedrag in kaart in winkelgebieden, uitgaansgebieden én op evenementen en toeristische bestemmingen. Eh ja, dat gaat dus niet goed met onze omzet. Wij zitten op 25 tot 30% van wat wij normaal de afgelopen jaren aan omzet hebben gegenereerd. Maar los daarvan, met deze achtergrond kan ik data duiden. En kan ik een stapje verder gaan dan klakkeloos een uitkomst accepteren als zodanig. Want in hoeverre is de vraagstelling toch niet een beetje suggestief? En in hoeverre zijn de uitkomsten sowieso niet gekleurd, daar er geen vervolgvraag is gesteld? De meeste mensen zijn namelijk GEEN ondernemer. Het loon van de meeste bedrijfsmedewerkers wordt gewoon doorbetaald. En er werken ook veel mensen voor de (semi-)overheid. Als aan deze mensen de vraag wordt gesteld of zij voor een verlenging van de lockdown zouden zijn als zij daarmee hun baan en hun levenswerk -wat dat is wat een onderneming vaak is voor een ondernemer- verliezen, zal de uitkomst heel anders zijn. In zo’n geval ben ik ervan overtuigd dat een grote meerderheid juist voor opheffing van de lockdown zal zijn. Of in ieder geval voor een grote versoepeling van de huidige draconische maatregelen. 

Is COVID een ondernemersrisico?

Ik hoor van veel mensen dat zij vinden dat COVID een ondernemersrisico is. Dat zijn ook vaak de mensen die denken dat ondernemers vaak stinkend rijk zijn en in patserige auto’s rijden. Nou zijn dat soort ondernemers er wel. Maar het betreft echt maar een zeer beperkt percentage. Meer dan 95% van de ondernemers moet keihard werken om het hoofd boven water te houden. Waarbij het behalen van winst niet zozeer een middel tot verrijking is, maar meestal slechts een middel om te kunnen overleven. Als de overheid dus een verbod uitvaardigt om überhaupt te kunnen ondernemen (in bijvoorbeeld de winkel-, horeca- en evenementenbrache én de culturele en de toeristische branche) is dat dus geen ondernemersrisico. Per definitie niet.

Wees solidair met de ondernemers en lever een gedeelte van het loon in

Iedereen die beweert dat COVID een ondernemersrisico is, nodig ik dan ook uit om een gedeelte van hun loon over te maken aan de ondernemer. Dat geldt voor alle ‘baanzekeren’. En dus ook voor politici. Ik schreef er ook al eerder over.

Nee, de ondernemers worden namelijk niet gesteund

Nu zullen sommigen zeggen dat ondernemers sowieso al gesteund worden. Want ontvangen zij immers geen NOW? Nou, dat is maar zeer ten dele waar. De NOW betreft een gelimiteerd percentage aan loonkosten dat door de overheid betaald wordt. En is dus een regeling voor het personeel. De ondernemer zelf krijgt helaas niets. Dit betreft dus alleen een overbrugging  van -een gedeelte van- loonkosten voor het personeel. Dus het personeel wordt gered. Hun loon wordt doorbetaald. Zo wordt het personeel in feite in slaap gesust. En veel medewerkers vinden zo’n lockdown dan ook wel prima. Maar als de ondernemers uiteindelijk kapot gaan of uiteindelijk besluiten er de brui aan te geven, dan staan de medewerkers alsnog met lege handen. Steun dus de ondernemer ook. Dat is mijn dringend advies aan onze overheid. Ik ken ondernemers die al tien maanden zonder loon zitten. En ook mijn compagnon en ik hebben een lange periode geen loon ontvangen. Een ondernemer heeft gewoon omzet nodig om te overleven. Zonder omzet is het echt einde oefening.

Een lockdown is ‘de facto’ een verbod om te kunnen ondernemen

Want elke ondernemer ‘snapt’ dat er tijden zijn van economische laagconjunctuur, zoals bijvoorbeeld in de jaren 2008 tot en met 2013. En elke goede ondernemer snapt ook dat hij  of zij zich moet blijven vernieuwen om te kunnen overleven. Maar een lockdown is niet in te calculeren. Een lockdown is een door de overheid uitgevaardigde draconische maatregel die het ondernemen belet. Zodat uiteindelijk de ondernemers failliet laat gaan.

Voorraden

En een ondernemer heeft ook voorraden ingekocht, zoals winkeliers laatst weer met de  wintercollectie. Deze wordt grotendeels niet meer verkocht. Dus de winkelier heeft wél de uitgaven, maar niet de inkomsten. Zo’n ondernemer valt uiteindelijk om. Ik pleit er dan ook voor dat ondernemers niet alleen een forse vergoeding voor de voorraad krijgen, maar ook een vergoeding voor de omzet. Én een vergoeding voor het misgelopen loon. En dat geldt ook voor de toeleveranciers (zoals mijn eigen bedrijf) van de retail én de vastgoedeigenaren die huur mislopen. Het kan niet anders. Of beter: het kan niet anders als je tenminste wil dat de (goede) ondernemers in leven blijven. En dus doorgaan met die onderneming. Om nog maar niet te spreken over spooksteden die resulteren zonder winkels, horeca en culturele voorzieningen? Dat willen we toch niet?

Lockdowns werken niet

Nu ga ik op deze plek geen virologisch betoog houden. Op één punt na. Lockdowns werken niet. Deze zijn ineffectief en meestal nog dodelijker dan het virus zelf. Vaak is het zo dat, hoe strenger de lockdown was, hoe meer doden er juist zijn gevallen. Dat blijkt onder andere uit deze 29 studies, maar ook uit deze drie studies van onder andere The Lancet. Daarbij is deze zeer recente studie van Stanford University ook nog eens peer reviewed. Het klopt dus echt. En ook bureau Gupta heeft berekend dat het huidige beleid leidt tot acht tot twintig keer zo veel verloren levensjaren dan de levensjaren die worden gered door de coronamaatregelen. Ook zelf schreef ik over dit onderwerp.

Ook ‘baanzekeren raken uiteindelijk hun baan kwijt

Maar wat is dat toch bij mensen die denken ‘baanzeker’ te zijn en dus voor een verlenging (en soms een verstrenging) van de lockdown zijn? Denken zij echt dat zij baanzeker zijn als miljoenen ondernemers en zzp’ers failliet gaan en geen belastinginkomsten meer kunnen genereren? ‘Ondernemers stuk’ betekent ook het faillissement van de overheid en een lege schatkist. Een complete ontmanteling van mens, maatschappij, samenleving en overheidsfinanciën zal volgen. Met een failliete gezondheidszorg, méér overlijdens én ontslag van vele mensen. Dus die baan is helemaal niet zo zeker. Nu vind ik dat de ‘baanzekeren’ dit in ieder geval op zijn minst eens ter harte zouden kunnen nemen. Misschien dat er dan ook minder sprake zal zijn van ‘het belachelijk maken van mensen’ die gegronde en rationele kritiek op de overdreven coronamaatregelen op terechte wijze uiten. Want de maatschappij gaat kapot op deze wijze. Te beginnen bij de mensen die het fundament van de maatschappij vormen, de MKB-ondernemers. En daarna volgen de ‘baanzekeren’ vanzelf. Want ook hun baan gaat er uiteindelijk aan.

En open op zijn minst dan een ‘beetje’ de winkel

Ik schreef er in De Ondernemer al over en ik sprak het uit bij EenVandaag. Ambulante handel is wél toegestaan. Dat wordt blijkbaar wel als coronaproof beschouwd. Een kraampje voor de deur van de winkel (of op een plein in de buurt) moet dan ook mogelijk zijn. Een plek waar je -op een afgesproken tijdstip zodat er gegarandeerd geen grote drukte ontstaat- de bestelde producten ophaalt. En die producten kun je dan van tevoren online (of anders telefonisch) bestellen. Dit is win-win. Er resulteert geen drukte. En de winkelier kan toch omzet creëren. Het wordt ook wel click and collect genoemd. Of anders BOPIS, ‘Buy Online, Pick Up In Store’. Ik schreef ik er al eerder over.

Webshops en thuisbezorging

Want webshops kunnen op dit moment de bestellingen niet aan. Het is één grote logistieke chaos. Daarbij lijden de meeste webshops, ja ook COVID-jaar 2020, verlies. Zij betalen dus ook geen winst-/vennootschapsbelasting. En dus verdwijnt de omzet van onze lokale winkeliers naar de webshops. En daar profiteert onze schatkist ook niet van. En al helemaal niet als de omzet wegvloeit naar Amazonachtigen en het Chinese Alibaba.

Het zou de webshops sieren als zij met een solidariteitstaks hun extra omzet afstaan aan de fysieke, lokale winkeliers. Want het coronabeleid introduceert ongewenste winnaars die de omzet van de lokale winkeliers in feite afnemen.

Koop een nieuwe outfit en spendeer in de horeca en aan evenementen

In de retail hebben de branches, mode, schoenen, sport en reizen het moeilijk. Koop daarom een nieuwe outfit is de boodschap (zodra dit wordt toegestaan). Koop daarom ook een prachtig paar schoenen. Vervang uw hockeystick. Of een ander sportitem. Het liefst bij uw lokale winkelier. En ga, zodra het weer kan, uit eten en de kroeg in. Dat is ook goed voor uw humeur en uw vriendschappen en uw (liefdes)relatie. En als er in de lente weer evenementen zijn? Boek een ticket. Ga op reis. Ga naar het theater. Vier feest. Vier het leven. Vier uw bestaan. Ik kan niet anders. En ik doe ook niet anders. Volgt u mij in dit streven?

 

______________________________________________

*)       Hans van Tellingen is sociaal-geograaf en regioloog en is directeur/eigenaar van winkelcentrumonderzoeker Strabo bv. Hij is hoofdauteur van ‘Waarom Stenen Winkels Winnen’. Als sociaal wetenschapper is Hans tevens een dossiervreter en een fanatiek waarnemer van maatschappelijke, economische en politieke ontwikkelingen. Hans publiceert vrijwel wekelijks artikelen in EW (Elsevier Weekblad), De Ondernemer, Retailtrends, Emerce, Stadszaken, OpinieZ en anderen.