Gratis parkeren leidt tot extra winkelomzet en een beter functionerende binnenstad

Parkeren in Roermond, foto: Jeroen Verwaaijen (mijn compagnon), 2024

Gratis parkeren leidt tot extra winkelomzet en een beter functionerende binnenstad

Betaald parkeren in binnensteden, dorpscentra en winkelcentra leidt tot minder bezoekers en nóg minder winkelomzet. De leefbaarheid van deze centrumgebieden komt júíst onder druk te staan als parkeren en autobereikbaarheid verder worden beperkt en dat geldt helemaal als er ook nog sprake is van betaald parkeren. Leegstand, verloedering en de uitholling van de binnenstad en dorpscentrum zijn de gevolgen.

Op 16 februari jl. werd in Trouw een artikel gepubliceerd over het parkeerbeleid in Deurne. De gemeente heeft gratis parkeren ingevoerd, met als gevolg dat er veel meer klanten komen dan voorheen. Met andere woorden: dit beleid is een groot succes. In het artikel wordt het echter gepresenteerd als een sof, want parkeerchaos is soms het gevolg. Autobezoekers ‘vechten’ om schaarse parkeerplekken.

Frappant is dan ook dat parkeerprofessor Giuliano Mingardo in datzelfde stuk beweert dat het parkeertarief geen invloed heeft op de retailbestedingen. Dat beweert hij al sinds 2013, maar het klopt dus grotendeels niet. Mingardo gaat uit van de verkeerde premisse dat voetgangers en fietsers meer bijdragen aan de winkelomzet dan autobezoekers. In 2014 heeft Strabo, dé specialist in de relatie tussen vervoersmodaliteit en retailbestedingen, deze onjuiste theorie ontkracht. Pak ‘m beet 44% van alle bezoekers aan winkelcentra en -gebieden komt met de auto en dat is goed voor 60% van de winkelomzet. In 2018 volgde nóg een publicatie, waaruit bleek dat deze percentages nog steeds golden, maar óók bleek hieruit dat gratis parkeren 14% extra winkelcentrumbezoekers en 20% meer winkelomzet oplevert. Wat wél klopt aan de uitspraken van Mingardo is dat parkeertarieven relatief inelastisch zijn (€ 1,30 of € 1,50 per uur maakt niet zoveel uit), maar de toevoeging van Strabo is dat het wél heel veel uitmaakt of het parkeren gratis is of niet. Dát is de bepalende variabele.

In 2024 is dit onderzoek nóg een keer verricht aan de hand van betrouwbare en representatieve gegevens van 72 winkelcentra en -gebieden en de eerdere conclusies kunnen nog steeds gehandhaafd blijven. De autobezoeker is en blijft de belangrijkste omzetverschaffer in winkelgebieden.

Veel gemeentebestuurders pleiten echter voor lagere parkeernormen in de binnenstad (of het dorpscentrum), maar juist in de binnensteden heeft met name de ‘niet-dagelijkse retail’ (kleding, schoeisel, enzovoort) het nog steeds moeilijk, omdat veel gemeenten inzetten op een autoluwe binnenstad. En dat is dus schadelijk voor de retailomzet. En zonder een goed functionerend retailapparaat zal de binnenstad als geheel ook achteruit hollen met minder sociale samenhang, slechter functionerende culturele voorzieningen en een teruglopend bezoekersaantal. Andere, nabijgelegen, binnensteden met een betere autobereikbaarheid en betere parkeervoorzieningen zullen dan profiteren, maar de binnenstad met een auto-onvriendelijk beleid zal lijden.

Natuurlijk moet het autobezoek worden gereguleerd. En een aantal autovrije winkelstraten komt het winkelen zeker ten goede, zolang er maar in de buurt geparkeerd kan worden. Maar te veel beperkende maatregelen zullen met name de kleinere en middelgrote steden (en dorpen) treffen. Het is vooral deze categorie waar het beperken van het gebruik van de auto onherroepelijk tot een grote omzetkrimp zal leiden én tot een hogere leegstand. Een goede autobereikbaarheid en een goed parkeerbeleid leveren echter meer retailomzet op en minder leegstand. De gehele binnenstad profiteert daarvan, dus ook de niet-commerciële functies zoals cultuur. De binnenstad is geen museum, maar dient een vitale plek te zijn waar geconsumeerd moet worden.

En over die parkeerproblemen en dat vechten om een parkeerplaatsje in Deurne? Dat kan worden opgelost door bijvoorbeeld een maximale gratis parkeerduur van drie uur. Een blauwe zone doet wonderen en voorkomt dat de plekken continu bezet blijven.

_____________________

 

*)         Hans van Tellingen is directeur van winkel- en parkeergedragsonderzoeker Strabo bv, is sociaal geograaf en auteur van onder andere de boeken ‘Retail is Mensenwerk’ en ‘Waarom Stenen Winkels Winnen’. www.hansvantellingen.nl, e-mail: hans@strabo.nl.