Red mkb’ers en retailers door uitstel terugbetaling corona-, bank- en belastingschulden

Kalverstraat Amsterdam, oktober 2023, eigen foto

Red mkb’ers en retailers door uitstel terugbetaling corona-, bank- en belastingschulden

Dit najaar moeten de bedrijven, die zwaar hebben geleden onder de coronamaatregelen, beginnen met het afbetalen van hun schulden. Het gaat onder andere om coronaschulden, dus de terugbetaling van NOW en TVL. Dit waren regelingen die overigens maar een druppel op de gloeiende plaat betroffen. De schade was namelijk vele malen groter dan de overheidssteun. Het gaat echter óók om bankschulden vanwege de leningen die verstrekt zijn. En tevens gaat het om belastingschulden, omdat mkb‘ers uitstel kregen deze af te betalen. En dát terwijl de inflatie gierend uit de klauwen loopt, de energiekosten onbetaalbaar zijn, de inkoopkosten dus enorm zijn, het moeilijk is om personeel te vinden en de overheid het minimumloon heeft verhoogd. Om maar wat te noemen. In dit blog de oplossingen. Red de ondernemer door deze uitstel (of zelfs afstel) te verlenen van financiële verplichtingen.

(*) door Hans van Tellingen

De ondernemer heeft op dit moment veel hogere kosten dan in het verleden en deze worden vaak maar mondjesmaat doorberekend aan de consument. Graaiflatie? Dat bestaat (vrijwel) helemaal niet. Feit is dat er van winst weinig overblijft en dat veel ondernemers juist verlies draaien. En dat heeft retailbedrijven als Shoeby en Big Bazar al (bijna) de kop gekost.

Slecht voor de schatkist

Een snelle terugbetaling, dus startend op dit moment, van allerlei schulden is daarmee funest. Niet alleen voor de ondernemers zelf, maar ook voor de schatkist. De overheid ontvangt namelijk helemaal niets van failliete ondernemers. En datzelfde geldt ook voor de banken, als ondernemers en masse failleren is de bank hier ook niet bij gebaat.

Nu is die schatkist van groot belang. Want hieruit wordt de samenleving bediend: qua OV, qua uitkeringen, qua wegenbouw, qua armoedebestrijding, qua gezondheidszorg, qua onderwijs, qua veiligheid (politie en defensie), et cetera. Maar de problematiek gaat nog veel verder dan dit alleen.

Ondernemers zorgen voor gemeenschapszin

Want mkb’ers, en in het bijzonder winkel,- horeca- en evenementenondernemers, zorgen voor een levendige binnenstad of een levendige dorpskern. Deze bestaan alleen bij de gratie van gezellige winkels, restaurants, lunchrooms en cafés. Als deze er zijn fungeert zo’n centrum als gemeenschapscentrum. Als ontmoetingsplaats. Als plek waar verbinding tussen mensen tot stand komt. En dat is hoognodig. Zeker na ruim drie jaar van ‘beperkende maatregelen’ is dat van groot belang.

Maar die gemeenschapszin was al veel langer aan het verdwijnen. Clubs en verenigingen hebben het moeilijk. Kerkgenootschappen kennen steeds minder aanloop. Een supermarkt, een winkel, een winkelcentrum, een winkelgebied, een café, een restaurant en een festival fungeren steeds meer als ontmoetingsplek. Als locatie waar mensen nog echt contact met elkaar hebben. Als plek waar verbinding wordt gecreëerd. Als een destinatie die de samenleving cohesie geeft. Als plaats waar men elkaar leert kennen. De wereld is echt niet zo zwart-wit als (bijvoorbeeld) Twitter/X. Nuances, vriendschappen en vreedzame discussies zijn gewoon nog steeds mogelijk. En zo’n ontmoetingsplek fungeert als aanjager daarvan. Van wezenlijk belang dus. Voor ons allemaal.

En terug naar die ondernemers zelf: er werken een miljoen mensen (alleen al) in de retail. En twee derde van de beroepsbevolking werkt bij een mkb-bedrijf. Niets is essentiëler dan het mkb. In velerlei opzicht.

Mijn plan om retail- en mkb-faillissementen te voorkomen

Dus daarom hier mijn plan om veel faillissementen te voorkomen:

• Uitstel van betaling coronaschulden. Het is niet de schuld van de mkb’ers/retailers/horeca-uitbaters/evenementbedrijven dat hun sectoren dicht moesten, maar de overheid verordonneerde dat wel. De steunmaatregelen (NOW, TVL) waren een druppel op de gloeiende plaat, waren bij lange na niet genoeg en vergoedden slechts een klein deel van de loonkosten en vaste lasten. De ondernemers bouwden dus schulden op, terwijl zijzelf maandenlang of zelfs jarenlang geen persoonlijk inkomen meer hadden.
• Ook de belastingdienst en de banken dienen coulance te betrachten over terugbetaling. Organiseer regelingen dat als er weer winst wordt gemaakt (en als er sprake is van een financiële reserve), dat pas dan een aanvang wordt gemaakt met eventuele terugbetalingen.

De overheid en de banken schieten zichzelf namelijk in de voet door nu al terugbetaling te wensen. Als een ondernemer failleert, ontvangen zij namelijk helemaal niets.

Overigens ben ik van mening dat (gedeeltelijke) kwijtschelding van de coronaschulden aan de overheid ‘fair’ zou zijn. Het schept echter een precedent voor de ondernemers die wél aan hun terugbetalingsverplichting hebben voldaan of gaan voldoen. Zij zullen dan hun geld gaan terugeisen. En met de organisatorische stand van zaken bij onze overheid is het droevig gesteld. Toch pleit ik voor een onderzoek om (gedeeltelijke) terugbetaling tóch te kunnen bewerkstelligen door middel van een coronafonds. Het is namelijk niet de schuld van de ondernemers geweest dat ze dicht moesten. En eenieder die mij een beetje kent weet dat ik (altijd goed onderbouwd) van mening ben dat de maatregelen disproportioneel waren en dat de overheid hiermee grote fouten heeft begaan.

En verder pleit ik voor het volgende:

• Een gelijk speelveld voor e-commerce én stenen winkels. Webshops, in combinatie met thuisbezorging, brengen veel ellende met zich mee. Zoals vervuiling en verstopping van de stad door de bestelbusjes, verbranden van retour gezonden kleding, weinig respect voor de arbeidsrechten van werknemers, bezorgschaamte, gevaarlijke verkeerssituaties, gigantische vervuiling door de verpakkingsmaterialen, et cetera. Echter, e-commerce wordt juist bevoordeeld. Nogal oneerlijk omdat fysieke winkeliers zelfs verplicht geld in rekening moeten brengen voor een simpel tasje. En omdat zij precariobelasting dienen te betalen. Want de Bol.coms van deze wereld profiteren alleen maar van de infrastructuur die door de burger (via parkeertarieven) en door de winkelier (precariobelasting) in feite is betaald. En dat terwijl, het is in het voorgaande betoogd, de webwinkel juist níét bijdraagt aan de maatschappij. Maar deze juist schade berokkent. Kortom, ik pleit voor meer belastingvoordelen voor stenen winkels. Het verlagen van VPB, loonbelasting en dividendbelastingen zijn wat mij betreft dé mogelijkheden om de retail verder vlot te trekken.
• Beperk parkeren (met name in binnensteden) niet meer dan nu, sterker nog, haal barrières weg. Autobezoekers besteden verreweg het meest en veel binnensteden bemoeilijken autobereikbaarheid en parkeren. Daarmee worden retailers tekort gedaan en zal de binnenstad qua omzet, maar ook qua verblijfsklimaat (en als plek waar de samenhang in de samenleving het best tot uitdrukking komt) sterk achteruitgaan. Veel perifere winkelcentra halen veel omzet ten koste van binnensteden omdat de autobereikbaarheid (in combinatie met gratis parkeren) veel beter is. Grofweg komt 25% tot 35% van de binnenstadsbezoekers met de auto (goed voor 40% tot 55% van de omzet), grote regionale winkelgebieden en retailparken behalen vaak percentages van 60 tot 90% autobezoekers (en dat is goed voor 75% à 98% van de winkelomzet).

(Mkb-)ondernemers zijn helden

Het is allemaal niet zo moeilijk. Eer de ondernemer, deze zorgt voor bijna 70% van de werkgelegenheid. Zonder ondernemers geen gevulde schatkist, zonder ondernemers geen werkgelegenheid, zonder ondernemers geen samenhang in de maatschappij. Overheden en banken moeten zich hier bewust van zijn. Ondernemers zijn helden.

___________

*)         Hans van Tellingen is algemeen directeur en 50%-eigenaar van winkel-/consumentengedragsonderzoeker Strabo bv. Dit blog staat ook als hoofdstuk 31 in zijn nieuwste boek ‘Retail Is Mensenwerk’, dat in november 2023 is verschenen.

**)       Dit blog is ook verschenen op de site van OpinieZ, op 8 september 2023.